Jaka jest różnica między bażantem i kuropatwą?

Choć oba te gatunki kuraków należy do podrodziny bażantowatych i często można spotkać je blisko siebie, to różnią się one diametralnie. Różnią się nie tylko wyglądem, ale zwyczajami, biologią, zachowaniem, a także pochodzeniem

Bażant różni się od kuropatwy pod każdym względem i wbrew temu co wiele osób sądzi kuropatwa, to nie samica bażanta, a zupełnie inny ptak. Samica bażanta, owszem ma bardziej stonowane kolory niż samiec i faktycznie tylko pod tym względem może przypominać kuropatwę. Na tym jednak podobieństwa się kończą.

Bażant, szczególnie samiec, wyróżnia się swoim barwnym i lśniącym upierzeniem z długim ogonem. Z kolei kuropatwa charakteryzuje się bardziej stonowanymi barwami, z przewagą odcieni brązów i szarości, co pomaga jej w kamuflażu. Bażanty są również znacznie większe od kuropatw, a ich diety i zachowania rozmnażające się również różnią.

Bażant samiec i samica

Główne różnice między bażantem a kuropatwą

- Wygląd.

Bażant jest 4 krotnie większy od kuropatwy. Waga dorosłego samca bażanta wynosi około 1,6kg (samica jest o 20% lżejsza) natomiast waga dorosłej kuropatwy to niespełna 400g

Kuropatwa ma upierzenie bardziej stonowane głównie szare z brązowawymi i rudawymi wstawkami. Mają krępą budowę ciała i krótki ogonek. Co więcej trudno jest po upierzeniu odróżnić samicę kuropatwy od samca. Są praktycznie takie same. Bażant natomiast ma silnie zaznaczony dymorfizm płciowy, czyli upierzenie samca różni się znacznie od upierzenia samicy bażanta. Kogut bażanta ma efektowne jaskrawe upierzenie z wyraźnymi czerwonymi różami wokół oczu a także długi ogon dochodzący do 70cm. Samica ma upierzenie brązowe z czarnymi wstawkami, jest bardziej stonowane.

- Struktura rodzinna
Kuropatwa jest gatunkiem monogamicznym, czyli samica i samiec łączą się w pary, a także wspólnie wychowują młode a w stadkach rodzinnych pozostają przez cały rok do kolejnego okresu godowego. Bażanty natomiast są poligamiczne, to znaczy w okresie godowym jeden samiec gromadzi wokół siebie wiele kur, tworząc tzw. harem. Wychowaniem piskląt zajmuje się tylko samica, a struktura rodzinna po okresie odchowu, jesienią rozluźnia się i młode ptaki rozchodzą się.

- Środowisko
Kuropatwa jest ptakiem typowo polnym bytującym w otwartych przestrzeniach pól i łąk. Unika terenów leśnych i zadrzewionych. Bażant natomiast to ptak który chętnie bytuje na terenach zakrzaczonych, porośniętych bujną roślinnością, często wśród zarośli wzdłuż rowów i cieków wodnych. W okresie zimowym chętnie przebywa też na terenach ogródków działkowych, w opuszczonych sadach lub nieużytkach. Dopiero wiosną podczas okresu godowego przenosi się na otwarte pola i łąki. Wówczas najczęściej teren jego występowania może pokrywać się z rewirem zajmowanym przez kuropatwy.

Para kuropatw (źródło: pixabay.com)

Oprócz wymienionych różnic gatunki te mają również cechy wspólne:

- Zarówno bażant jak i kuropatwa są ptakami grzebiącymi, czyli całe swoje życie spędzają na ziemi. Latają niechętnie i na nieduże odległości. Jedynie bażanty czasem na nocują na drzewach. Ale nawet wówczas, wcześnie rano zlatują z nich na ziemię

- Zagniazdowniki, kuropatwy i bażanty są typowymi zagniazdownikami. To znaczy małe pisklęta już w kilka godzin od wyklucia się, opuszczają gniazdo i podążają za samicą. Muszą też od razu same zdobywać pokarm.

- Maskujące upierzenie- oba gatunki mają maskujące upierzenie, które pozwala im skutecznie ukryć się przed drapieżnikami pośród roślinności. W razie zagrożenia dopiero w ostatniej chwili gwałtownie podrywają się do lotu.

Skąd bażant i kuropatwa wzięły się w Polsce?

Bażanty nie są rodzimymi ptakami Polski. Kilka wieków temu zostały sprowadzone z Azji do celów łowieckich. Nasz klimat okazał się dla nich na tyle sprzyjający, że z czasem zadomowiły się u nas na stałe, stając się stałym elementem krajobrazu. Kuropatwy, natomiast, są gatunkiem rodzimym i od wieków zamieszkiwały tereny Polski, będąc cennym ptakiem łownym.

Czy kuropatwy odlatują na zimę?

W przeciwieństwie do niektórych ptaków migrujących kuropatwy pozostają w Polsce przez cały rok. Są naszym ptakiem rodzimym, więc potrafią przetrwać nawet ciężki i śnieżne zimy. Ich zdolność do przetrwania w trudnych warunkach zimowych świadczy o ich wyjątkowej przystosowawczości.

Kuropatwa kiedyś była bardziej liczna

Jeszcze w latach 80’tych kuropatwa była ptakiem bardzo licznym. Lata 90. XX wieku były dla niej trudnym okresem w Polsce. Intensyfikacja rolnictwa, zmiany w zarządzaniu gruntami rolnymi oraz stosowanie pestycydów przyczyniły się do drastycznego spadku liczby tych ptaków. Zmniejszenie ilości naturalnych siedlisk i dostępności pokarmu miało bezpośredni wpływ na jej populację. Kuropatwa podobnie jak bażant jest ptakiem łownym, co jest dla niej czynnikiem sprzyjającym. Ze względu na zmniejszoną liczebność praktycznie już się na nią nie poluje, natomiast dzięki temu myśliwi aktywnie angażują się w odbudowę jej populacji. W ramach prowadzonej społecznie przez myśliwych gospodarki łowieckiej odbudowują siedliska kuropatwy, aktywnie monitorują jej stan, a także skutecznie redukują populację drapieżników, głównie lisów, których liczebność w tym samym czasie drastycznie wzrosła. Również dzięki działaniom myśliwych już w wielu miejscach Polski daje się znowu zobaczyć i usłyszeć kuropatwy.

Młoda kuropatwa

Bażant nie jest zagrożeniem dla kuropatwy

Bażant, pomimo że na stałe już wpisał się do naszego krajobrazu (funkcjonuje w nim przecież kilkaset lat) cały czas przez wielu uznawany jest za gatunek obcy, sugerując, że skutecznie konkuruje on z rodzimą kuropatwą. Nic bardziej mylnego! Mimo że bażanty i kuropatwy zamieszkują podobne siedliska, nie można stwierdzić, by bażanty stanowiły bezpośrednie zagrożenie dla kuropatw. Obie populacje potrafią ze sobą koegzystować i co więcej obie mają pozytywny wpływ na środowisko i wspomagając rolnictwo ekologiczne. Oba gatunki bardzo chętnie zjadają owady i szkodniki występujące na uprawach, których na plantacjach ekologicznych jest aż nadto.

Jaką rolę w środowisku pełni bażant i kuropatwa?

Obecność bażantów i kuropatw jest kluczowa dla zachowania bioróżnorodności i równowagi ekologicznej naszych ekosystemów. Tworzenie i zachowanie naturalnych siedlisk, ograniczenie stosowania pestycydów oraz promowanie praktyk rolniczych przyjaznych dla dzikiej fauny, a także aktywna regulacja populacji, to kluczowe aspekty gospodarki, które pozwolą tym ptakom spokojnie funkcjonować w środowisku. Większość z tych działań jest już realizowana oddolnie przez myśliwych zrzeszonych w miejscowych kołach łowieckich. Nie każdy bowiem zdaje sobie sprawę, że łowiectwo to nie tylko polowanie. Myśliwi na własny koszt co roku wsiedlają ptaki z hodowli, wzmacniając dziką populację, aktywnie ograniczają populację drapieżników. Często zakładają poletka ekologiczne, stwarzając miejsca sprzyjające ptakom do wyprowadzenia lęgów.

Niektóre samorządy, coraz bardziej świadome konieczności wsparcia takich działań, angażują się również, doceniając zaangażowanie i zapał myśliwych wspomagają ich działania wdrażając odgórne programy środowiskowe.

Bażanty i kuropatwy są cennym składnikiem polskich krajobrazów. Ochrona i zachowanie siedlisk to wspólna odpowiedzialność, która przynosi korzyści nie tylko tym gatunkom, ale całemu środowisku naturalnemu. Dzięki takim działaniom aktywnie prowadzonych przez wielu zaangażowanych ludzi (myśliwych, urzędników, lokalną społeczność), te piękne ptaki będą mogły spokojnie funkcjonować w otaczającym nas środowisku, będąc jednocześnie źródłem zachwytu i inspiracji dla miłośników natury.

ARTYKUŁ SPONSOROWANY