LICZBA PARTII POLITYCZNYCH
Na dzień 31 grudnia 2016 r. wprowadzonych do ewidencji było 86 partii. W latach 2010-2013 dynamika liczby partii była niewielka (zmiana o 2-3 partie rocznie). W 2014 r. odnotowano spadek liczby partii o 4 z 77 do 73, jednak w kolejnym roku ich liczba zwiększyła się o 12, a w 2016 r. - o 1. W ciągu 2016 r. z ewidencji wykreślono 1 partię polityczną i zarejestrowano 2 nowe ugrupowania.
W 2017 r. GUS przeprowadził badanie statystyczne partii politycznych przy użyciu formularza SOF-3. W trakcie realizacji tego badania oraz w oparciu o dane Państwowej Komisji Wyborczej potwierdzono aktywną działalność 72 z 86 partii zarejestrowanych w ewidencji na koniec 2016 r., zaś wypełniony formularz złożyły 53 podmioty.
W 2016 r. przedstawiciele 11 partii uczestniczyli we władzy państwowej w parlamencie lub rządzie, przedstawiciele kolejnych 12 ugrupowań zasiadali tylko w organach władzy samorządowej. Pozostałych 30 partii nie uczestniczyło we władzach publicznych żadnego szczebla. Na scenie politycznej po wyborach w 2015 r. nastąpiły istotne zmiany - w parlamencie pojawiły się podmioty niebędące partiami politycznymi, a równocześnie poza nim znalazły się partie z wieloletnim stażem parlamentarnym, co ma istotne znaczenie dla zmian w grupie ugrupowań parlamentarnych widocznych między edycjami badania. Dalsza analiza obejmuje 53 partie, które złożyły sprawozdanie SOF-3 za 2016 r.
FORMY DZIAŁALNOŚCI
Zgodnie z ustawą o partiach politycznych celem działania partii jest uczestnictwo w życiu publicznym poprzez kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej. Realizacja tych celów odbywa się w oparciu o statut partii politycznej i może przybierać różnorodne formy.
Najczęściej wskazywaną przez partie polityczne formą działalności, podobnie jak w 2014 r., był udział w debacie publicznej i edukacja społeczna. Ten rodzaj aktywności politycznej polegający m.in. na organizowaniu konferencji prasowych, udziale w programach telewizyjnych i radiowych oraz konferencjach i seminariach zadeklarowało 38 partii. Między 2014 r. a 2016 r. zwiększyła się liczba partii politycznych koncentrujących się na organizowaniu manifestacji i innych zgromadzeń publicznych (z 31 do 35 partii) oraz zaangażowanych w organizację innych form aktywności obywatelskiej - z 31 do 33 partii.
W ramach swojej działalności znaczna część partii podejmowała działania o charakterze interwencyjnym, prowadzone zarówno na rzecz osób indywidualnych, jak i w celu rozwiązywania problemów określonych grup osób (odpowiednio 29 i 27).
Również ponad połowa badanych partii politycznych zajmowała się publikacją materiałów merytorycznych i działalnością wydawniczą służącą popularyzacji swoich celów i aktywności w przestrzeni publicznej. Przygotowywaniem projektów aktów prawnych zajmowało się w 2016 r. 18 partii politycznych, natomiast najrzadziej podejmowaną formą aktywności była działalność badawcza prowadzona przez co 7 partię polityczną uczestniczącą w badaniu (w poprzedniej edycji badania liczba partii zaangażowanych w działalność badawczą była blisko dwukrotnie wyższa).
PARTIE, A ROZMIESZCZENIE TERYTORIALNE
Rozmieszczenie terytorialne, zasięg działania oraz struktury organizacyjne Większość partii politycznych - 35 spośród 53 zbadanych podmiotów - prowadziło działalność na terenie całej Polski, kolejnych 12 również poza granicami kraju. Dla pozostałych jednostek obszar prowadzenia działalności stanowiły maksymalnie - województwo (3), powiat (1) i gmina (2).
Ponad 3/4 zbadanych partii politycznych posiadało jednostki terenowe (41). W przypadku 21 partii zasięg działania najniższej terenowej jednostki organizacyjnej obejmował gminę lub jej część, kolejnych 6 - powiat, a 9 - województwo.
Działalność wykraczającą poza jedno województwo prowadziły jednostki terenowe najniższego szczebla 5 partii politycznych. Wśród ugrupowań posiadających w 2016 r. jednostki terenowe średnia liczba działających jednostek najniższego szczebla wyniosła 177, przy czym połowa partii posiadała nie więcej niż 16 jednostek. Dla porównania w 2014 r. wartości średniej i mediany wśród jednostek deklarujących posiadanie terenowych jednostek organizacyjnych były wyższe i wyniosły odpowiednio 269 i 19 jednostek.
Wielkości te różniły się znacząco dla partii reprezentowanych we władzach państwowych (parlamencie lub rządzie), gdzie przeciętna partia posiadała w 2016 r. ponad 0,6 tys. jednostek terenowych, zaś mediana wyniosła 76 jednostek.
Spośród 53 zbadanych w 2016 r. partii politycznych 34 posiadało główne siedziby w województwie mazowieckim, 5 - w województwie małopolskim, 3 - w województwie śląskim, po 2 - w województwach: lubelskim, podkarpackim i pomorskim, natomiast po 1 - w województwach: dolnośląskim, łódzkim, świętokrzyskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim.
mp/Kurier PAP
Dyskusja: